okt 01
Volle Maan

Volle Maan

Op donderdag 1 oktober is het feest in diverse Oost-Aziatische landen. Traditioneel wordt er tussen 8 september en 6 oktober het midherfstfestival gevierd. De precieze datum ervan hangt samen met de Chinese maankalender en wordt gehouden op de 15e dag van de 8ste maand. Dan zou de maan vol zijn en het hardste schijnen, vandaar ook wel de naam Moon Festival. Echter, in de praktijk is dit vaak niet zo en valt het feest een of twee dagen voor de volle maan. Dit jaar is het wel prijs en staat er een perfect ronde cirkel aan de nachtelijke hemel.

Net zoals Thanksgiving in Amerika groeide het festival uit de traditie om de jaarlijkse oogst te vieren. Dit gebeurde in China reeds 3000 jaar geleden tijdens de Shan Dynastie (1600-1046 BC). De naam 'Mid Autumn' werd voor het eerst gebruikt in de Zhou Dynastie (1066-222 BC), toen het feest nog enkel voor de hogere klassen was. De Than Dynastie (600-900 AD) maakte er vervolgens een feest voor iedereen van. In deze periode werd het ook gekoppeld aan het Maanfestival, met daarbij het eten van mooncakes en offers brengen aan de maan. De Song Dynastie (960 – 1279 AD) maakte van de 15de dag van de 8ste maand de vaste datum.

Maankoeken

Tijdens de daaropvolgende Yuan Dynastie (1279 – 1368) was China onderworpen aan de Mongoolse heerschappij. Toenmalige keizer, Genghis Khan, voerde een zeer repressief beleid om een impact van het aanwezige verzet te voorkomen. Zo mochten er bijvoorbeeld geen geschriften verspreid worden. Het rituele Maanfeest was wel toegestaan. De Chinese rebellenleider Liu Bowen gebruikte de maankoeken die uitgedeeld werden ter ere van de keizer om de instructies voor het verzet te verspreiden: ze zaten in de vulling verborgen. En op de nacht van het Maanfeest werd de Mongoolse heerschappij dan ook met succes omvergeworpen. De nieuwe Ming-dynastie begon op deze midherfstnacht van 1368. Het vieren van het populaire festival werd daarop nog uitgebreid met lantarens en drakendansen.

Liefde

Uiteraard hoort bij een dergelijk belangrijk feest ook een legende, meerdere zelfs. Het meest geaccepteerde verhaal is het liefdesverhaal tussen Hou Yi en Chang E. In de oude tijden geloofde men dat er tien zonnen waren. Het was zo warm dat de aarde verschroeid raakte en de mensheid in gevaar kwam. De held Yi besluit dat er iets gedaan moet worden, spant een boog van tienduizend pond en schiet negen van de tien zonnen neer. Omdat de laatste zon niet wilt eindigen als de andere zonnen, smeekt ze om genade. Ze mag van Yi aan de hemel blijven staan, maar krijgt een paar regels opgelegd: om ’s ochtends op te komen en ’s avonds weer onder te gaan. Uit dankbaarheid geeft De koningin van het Westen hem een onsterfelijkheidselixer. Hou Yi  drinkt het niet omdat hij niet zonder de liefde van zijn vrouw Chang E kan leven. Hij neemt het flesje mee naar huis en geeft het aan haar om het veilig te bewaren. Daarna groeit Hou Yi uit tot een belangrijk meester met veel leerlingen. Eén daarvan, Peng Meng, probeert op zekere dag het elixer te stelen terwijl zijn meester aan het jagen is. Chang E weet dat ze niet van hem kan winnen en besluit om het flesje op te drinken. Ze vliegt onmiddellijk omhoog, de lucht in, tot op de maan. Wanneer de held bij thuiskomst hoort wat er gebeurde, loopt hij schreeuwend naar buiten om Peng Meng te doden. Eenmaal buiten kijkt hij omhoog naar de maan en ziet een figuur die op Chang E lijkt. Hij plaatst een altaar vol offers in de vorm van fruit en mooncakes, het favoriete eten van zijn vrouw, in de hoop op een hereniging.

Tradities

Mooncakes zijn nog steeds onmisbaar bij het vieren van het Mid Autumn Festival. Traditioneel gezien is het cakeje 10 cm in diameter en 3 a 4 cm hoog. De vulling bestaat uit lotuspasta of rode bonenpasta met daarin 1 of twee eierdooiers die de maan voorstellen. Het is bovenal een familiefeest waarbij gezinnen samen koken of uit eten gaan om daarna mijmerend over de goede dingen des levens naar de volle maan te staren. Volgens het Chinese geloof staat de volle maan immers symbool voor een familiereünie. Wie een tuin of een balkon heeft, kan daar een offeraltaartje plaatsen met wat fruit en kleurrijke zelfgemaakte lampions, net zoals Hou Yi dat deed. Is de avond bewolkt of regenachtig, dan vormt samen een film kijken vanonder een knusse deken een fijn familiaal alternatief. Want bovenal draait dit feest over de warme gedachten die je geliefden bij je oproepen. De poëet Li Bai vatte het mooi samen in een gedicht: 'Gedachten in een stille nacht'.

Het schijnsel van de maan viel voor het bed,
Ik meende dat er rijp lag op de grond.
Ik zag omhoog en staarde naar de maan
Ik boog mijn hoofd en dacht aan thuis.